شاید این مطالب برایتان مفید باشد
ساعت متداول در زمان سنجی ساعتی است به نام ساعت کرونومتر با سیتم دسیمال (دهدهی) دقیقه. این ساعت دارای صفحه مندرجی است که به ۱۰۰ قسمت مساوی تقسیم شده و هر قسمت نماینده یک صدم دقیقه است. بنابراین وقتی که عقربه بزرگ ساعت، صفحه مدرج را یک دور طی کند، زمان طی شده یک دقیقه می باشد. عقربه کوچک این ساعت دایره مدرجی را طی می کند که به ۳۰ قسمت مساوی تقسیم شده است و هر قسمت مبین یک دقیقه می باشد. لذا در صورتی که عقربه کوچک، دایره مدرج را یک دور طی کند، زمان طی شده ۳۰ دقیقه می باشد. برای انجام زمان سنجی لازم است که عوامل و اجزای متشکله کار به دلائل زیر از یکدیگر تفکیک و جدا از هم زمان سنجی شوند و سپس با هم جمع گردند تا زمان کل انجام کار به دست آید. در تشخیص و تعیین عناصر متشکله یا اجزای هر کار باید به نکات زیر توجه کرد:
- اندازه اجزای کار باید طوری انتخاب شوند که این اجزا دقیقا قابل سنجش باشند. به طور کلی زمان انجام هر یک از اجزا نباید از ۰٫۰۳ دقیقه کمتر باشد.
- زمان انجام عملیات دستی توسط کارمند یا کارگر باید از زمان انجام عملیات ماشینی مجزا شود.
- لازم است عناصر ثابت کار از عناصر متغیر مجزا شود.
به طورکلی تشخیص عناصر متشکله هر کار به طرز صحیح در مبحث زمان سنجی به قدری مهم می باشد که می توان زمان سنجی را بررسی عناصر متشکله کار نامید. تعریف یک عنصر متشکله کار عبارت است از: یک حرکت پیوسته که توسط دست کارمند یا کارگر یا به وسیله ماشین در یک زمان کوتاه (که شروع و خاتمه آن قابل تشخیص باشد) انجام شود و فاصله بین شروع و ختم یک جز کار نباید از ۰٫۰۳ دقیقه کمتر باشد.
در خصوص زمان گیری یا مشاهده و ثبت زمان مصروفه برای انجام هر یک از عناصر کاری شغل به دو شیوه می توان عمل کرد:
- روش مداوم (ترکیبی، افزایشی، تراکمی، تجمعی، انباشته، پیوسته)
- روش منقطع (برگردان، ناپیوسته)
هر چه زمان های ثبت شده برای عناصر کار مورد نظر در زمان های مختلف، متغییر و متفاوت باشد، احتیاج به تعداد دفعات نمونه برداری های بیشتری خواهد بود. در این مورد نظر کارشناس مربوط ملاک است، لکن به طور کلی دفعات مشاهده باید به اندازه کافی زیاد باشد تا زمان متوسط برای هر عمل به واقعیت نزدیکتر شود و احتمال خطا کمتر گردد. خطاهای مشهود در زمان سنجی از عوامل زیر ناشی می شوند:
- نحوه متفاوت انجام یک کار مشابه توسط کارکنان مختلف
- شرایط متفاوت محیط فیزیکی کار
- تفاوت در مهارت کارکنان
- مشابه نبودن وسایل ابزار کار و مواد به کار رفته
- اشتباهاتی که کارشناس ناظر مرتکب می شود.
منبع: کتاب مدیریت تولید، بابک کاظمی
